PS_NyG_2010v057n003p0579_0598

BERNARDINO DE ARMELLADA desnivel constitutivo que sólo se salva mediante un elemento que una ambos extremos. Santo Tomás dirá que Dios, como es en su ser íntimo, espiritual e infinito, es improporcionado a nuestra inteligencia creada, finita y sujeta a lo sensible. ¿Cómo se salva tal desproporción? La cuestión para Tomás y la teología tomista se queda en el ámbito de la inteligencia, que de por sí, según ellos, sólo percibe lo abstraído de lo sensible. La improporción natural se tendrá que superar por un elemento que remedie la insuficiencia. En esta vida sería la ‘luz de la fe’y en el cielo la ‘luz de la gloria’ (lumen gloriae)12. La cuestión surge espontánea: Ese elemento ¿es natural o sobrenatural? Si lo primero, necesitará algo distinto unir con la intimidad divina; si lo segundo, lo necesitará para conectar con la misma desde su desproporción natural. Estamos claramente ante un inevitable proceso infinito, por lo que la solución intelectual u ontologica aparece imposible. Para Escoto, la desproporción ontologica superada por un ele­ mento ontologico cambiaría el ser natural del hombre13. Sería un ser 12 “Impossibile est quod aliquis intellectus creatus per sua naturalia essen- tiam Dei videat. Cognitio enim contingit secundum quod cognitum est in cognos­ cente. Cognitum autem est in cognoscente secundum modum cognoscentis. Unde cuiuslibet cognoscentis cognitio est secundum modum suae naturae. Si igitur modus essendi alicuius rei cognitae excedat modum naturae cognoscentis, oportet quod cognitio illius rei sit supra naturam illius cognoscentis”(Slh I, 12, a. 4). “Omne quod elevaturad aliquid quod excedit suam naturam, oportet quod disponatur aliqua dis­ posinone quae sit supra suam naturam, sicut, si aer debeat accipere formam ignis, oportet quod disponatur aliqua disposinone ad talem formam. Cum autem aliquis intellectus creatus videt Deum per essentiam, ipsa essentia Deifit forma intelligibilis intellectus. Unde oportet quod aliqua dispositio supernaturalis ei superaddatur, ad hoc quod elevetur in tantam sublimitatem. Cum igitur virtus naturalis intellectus creati non sufficiat ad Dei essentiam videndam, ut ostensum est, oportet quod ex divina gratia superaccrescat ei virtus intelligendi. Cum igitur virtus naturalis inte­ llectus creati non sufficiat ad Dei essentiam videndam, ut ostensum est, oportet quod ex divina gratia superaccrescat ei virtus intelligendi. Et hoc augmentum virtutis intellectivae illuminationem intellectus vocamus; sicut et ipsum intelligibile vocatur lumen vel lu x”(lb., a. 5). “Unde lumen gloriae non potest esse naturale creaturae, nisi creatura esset naturae divinae, quod est impossibile. Per hoc enim lumen fit cre­ atura rationalis deiformis, ut dictum est”Ob. ad 3). 13 “Naturae humanae ad hoc quod sit susceptiva beatitudinis, non additur aliqua alia natura essentialiter, quia tunc natura humana manens eadem non 592 NAT. GRACIA LVII 3/septiembre-diciembre, 2010, 579-598, ISSN: 0470-3790

RkJQdWJsaXNoZXIy NDA3MTIz