PS_NyG_1996v043n001p0283_0352

314 MARIANO ÁLVAREZ GÓMEZ La segunda cuestión se refiere, como hemos indicado, al «ens» como presupuesto radical de todo conocimiento y «aprehensión». ¿Se trata del «ens» en cuanto distinto del «esse» o se refiere al «ens» en su acepción amplia, que incluye o que tiene directamente el significado de «esse», como cuando Eckhart afirma que «solus deus proprie est ens»? (LW I, 47,24 ss.). Parece tratarse de esto último, ya que mencio­ na la idea del «ens» como presupuesto en el contexto, en que afirma que «esse est proprium nomen solius dei» (LW II, 147,5 ss.). Prescin­ diendo de este problema, la idea de que el ser es presupuesto de todo conocimiento no implica a primera vista novedad alguna. Eckhart se refiere además, en este punto, a Avicena y a santo Tomás: «“... aquello que primero concibe el entendimiento como lo más conocido y en lo cual resuelve todos los conceptos, es el ente”. “... aquello que primero cae en la aprehensión es el ente, cuya inte­ lección se incluye en todas cuantas cosas uno aprehende”»24. Pero hay en él un matiz que me parece revelador. Lo que en los citados autores parece estar en primer plano es la idea de que el ser es el primer objeto de conocimiento, se explicite o no. El ser, en este sentido, es lo primero en el orden objetual. En cambio, en Eckhart, más bien se trata de que el «ens», o el «esse», es presupues­ to de toda aprehensión en cuanto aprehensión. Bajo este aspecto, el «ens» representa una especie de «apriori», de condición de posibi­ lidad de todo conocimiento en cuanto tal: «... (el ente) subyace y se presupone a todo, también al cono­ cimiento primero y a la aprehensión primera»25. Si el primer conocimiento, no en el orden genético sino en el reflexivo, es el conocimiento del ser, y el ser, a su vez, se presu- 24 Cf. De ver., q. 1, a. 1: «illud, quod primo concipit intellectus quasi notissi- mum et in quo omnes conceptiones resolvit est ens»; S. Theol., I-II, 94,2: «illud quod primo cadit in apprehensione est ens cuius intellectus includitur in ómnibus quae- cumque quis aprehendit». 25 «... (ens) subicitur et praesupponitur omni, etiam primae cognitioni et appre- hensioni» (LW II, 147,13 ss.).

RkJQdWJsaXNoZXIy NDA3MTIz