PS_NyG_1974v021n001p0003_0130

116 TRASCENDENCIA E INMANENCIA DE DIOS EN S. BUENAVENTURA La im po rtanc ia relevante que adqu ie re la te o lo g ía n ega tiva en todo su pensam ien to es, por tanto, particular: el m ejo r modo de en fren tarse a toda in te rp re tac ión an tropom ó rfica de la divinidad. Desde esta pe rspectiva adqu ie re un nuevo sentido el constan­ te em p leo que S. Buenaven tu ra hace de los superlativos, negac io ­ nes, contrastes, figuras, metáfo ras, comparaciones: lengua je que puede introducirnos en una más ad ecuad a in telección de Dios. Son modos humanos de p re tende r ace rca rse al sign ificado de la absolu ta sublim idad divina: conscien te reconocim ien to de nuestra pob reza in te lec tiva y lingü ística an te la trascendenc ia de D io s 72. dem ... quia est. Secunda, qua cognoscitur. quid non est; de qua Augusti- nus: ’Multum comprehendis, si comprehendis, quid non sit Deus.’ Tertia est, qua cognoscitur sicuti est... Prima notitia liberai ab insipientia... Se­ cunda, ab idolatria, qua colitur quod non est Deus... Tertia ab omni m i­ seria...” (Comm. Le., c. 11, n. 11: VII, 280a). Debe interpretarse rectamen­ te este sentido “ negativo” de nuestras afirmaciones sobre Dios. No debe olvidarse que se trata de un proceso dialéctico en el que afirmación - ne­ gación - eminencia permanecen intimamente unidas. S. Buenaventura re­ coge esta certera visión en un texto fundamental que transcribimos: “ Sed alia est eminentior, scilicet secundum viam negationis, quoniam, ut dicit Dionysius, ’affirmationes incompactae sunt, negationes verae’, li- cet enim minus videantur dicere, plus dicunt. Et h ic modus erectionis est per abnegationem omnium, ita quod in negationibus illis sit ordo, in ci- piendo ab inferioribus usque ad superiora, sit etiam supereminentis po- sitionis inclusio, ut cum dicitur: Deus non est quid sensibile, sed super­ sensibile, nec imaginabile nec intelligibile nec existens. sed super omnia haec. Et tune veritatis aspectus fertur in mentis caliginem et altius ele- vatur et profundius ingreditur pro eo quod excedit se et omne creatum. Et h ic est nobilissimus elevationis modus; sed tamen ad hoc, quod sit per- fectus, praeexigit alium, sicut perfectio illuminationem, et sicut negatio affirmationem. Hic autem modus ascendendi tanto est vigorosior quan­ to vis ascendens est in tim ior; tanto fructuosior, quanto affectio proxi- mior. Et ideo valde utile est in illa exerceri” ( Tripl. via, c. 3, n. 13: VIII, 17b). La teologia negativa lleva en su misma entraña un encarecimiento de la trascendencia divina y, al mismo tiempo, un reconocim iento de lo positivo de nuestras afirmaciones sobre Dios en aquélla. Sobre el tema de teología negativa y positiva, cfr. A. B r o n t e s i , L’incontro misterioso con Dio. Saggio sulla Teologia affermativa e negativa nello Pseudo-Dionigi. Note di una lettura, Brescia 1970; G. M o r r a , Dio senza Dio Bologna 1970, pp. 219-247. 72. “ ...sic ad intelligendam divinae sapientiae veritatem aenigmaticis ac mysticis figuris intelligentiae rationalis manuducitur oculus. Aliter enim nobis innotescere non notuit invisibilis Dei sapientia, nisi se his quae novimus visibilium rerum formis ad similitudinem conformaret et per eas nobis sua invisibilia, quae non novimus, significando exprimeret...” ( Plant. Parad., n .l: V, 575a). Hay a este propósito algunos textos bona- venturianos en los que, al referirse a la sublimidad excelente de la Vir­ gen o de Cristo, reconoce la necesidad de emplear comparaciones y me­ táforas —entre las que sobresale la del “ sol”— para expresar de alguna forma aquélla (cfr. Sanct. Andrea Avost., sermo 2: IX , 470a; Assumv. B.V.

RkJQdWJsaXNoZXIy NDA3MTIz