NG200701029

EL HOMBRE EXPRESIÓN DE DIOS: BUENAVENTURA Y FEUERBACH 779 - a e a e - - , - e s - a , - r r , l a l i- a z - a I- i- e e r que muestra al hombre, como vestigios o como imágenes , la presencia de Dios 98 e invita al hombre a descifrar reductivamente la escritura de Dios y conocer a su Autor 99 . El Itinerarium , por su parte, nos muestra un camino donde el alma se va purificando de forma exponencial hasta llegar a Dios. El Seráfico enriquece la dialéctica reductiva dotándola de todo su carácter original metafísico de raíces neopla- tónicas 100 , pero liberado, de nuevo, de cualquier peligro panteísta. De ahí su acceso escalonado, ya que “la dialéctica del Itinerario –dice Gilson– tiende mucho más a multiplicar los puntos de vista libro, que es libro de la naturaleza, es llamado primero, ya que es el primero que recibe nuestros sentidos... Así cada creatura o es vestigio de Dios, si es de natura- leza corporal, o es imagen de Dios si es de naturaleza intelectual...” ( Myst. Trinit. , q. 1, a. 2 concl.: V, 54). La obra clásica sobre el tema bonaventuriano del libro , cf. W., RAUCH, Das Buch Gottes. Eine systematische Untersuchung des Buchbegriffes bei Bonaventura (Munich 1961); ID., “Liber”, en J.G. BOUGEROL (ed.), Léxique. Saint Bonaventure (Paris 1969) 91-92; O. GONZÁLEZ, Misterio trinitario y existencia humana (Madrid 1966). Interesante resulta el estudio de O. TODISCO, “ Verbum divinum omnis creatura . La filosofia del linguaggo di S. Bonaventura”, en Miscelá- nea Franciscana 93 (1993) 149-198. 98 “ Quae quidam reperiuntur in omnibus creaturis tamquam vestigium Crea- toris sive corporalibus, sive spiritualibus, sive ex utrisque compositis ” ( Brevil. , p. 2, c. 1: V, 219). 99 “ Ex praedictis autem colligi potest, quod creatura mundi est quasi quidam liber, in quo relucet, repraesentatur et legitur Trinitas fabricatrix secundum triplicem gradum expressionis, scilicet per modum vestigii, imaginis et similitudinis; ita quod ratio vestigii, reperitur in omnibus creaturis, ratio imaginis in solis intellectualibus seu spiritibus rationalibus, ratio similitudinis in solis deiformus; ex quibus quasi per quos- dam scalares gradus intellectus humanus natus est gradatim ascendere in summum principium, quod est Deus ” ( Ib. , p. 2, c. 12: V, 230). 100 Así, J.G. Bougerol quien afirma, presentando esta obra, que “Buenaven- tura ha conseguido la síntesis de los esquemas dionisianos y del auténtico pensa- miento de Agustín” (J.G. BOUGEROL, “L’aspect original de l’Itinerarium mentis in Deum et son influence sur la spiritualité de son temps”, en Antonianum 52 (1977) 414). Del mismo modo, Henry Duméry, en la introducción a la traducción francesa del Itinerarium , afirma que: “Es san Buenaventura quien me ha hecho descubrir a Dionisio y a Plotino” (H. DUMÉRY, “Introduction”, en S. BUENAVENTURA, Itinéraire de l’esprit vers Dieu (Paris 1994) 7 ed., 7). Postura que ratificó C.A. Bernard cuando afirma que el influjo de san Agustín y el Pseudo-Dionisio se evidencia de modo pri- vilegiado en este opúsculo bonaventuriano, cf. C.A. BERNARD, “Saint Bonaventure lecteur de Denys dans L’Itinerarium Mentis in Deum,”, en Studies in Spirituality 1 (1991) 32-33. Otro testimonio en W.J. HANKEY, “Dyonisio deviene agustiniano: Iti- nerarium 6 de Bonaventure”, en Augustinus 44 (1999) 115-123.

RkJQdWJsaXNoZXIy NDA3MTIz