BCCPAM000R01-1-07p04d00000000

ESA TA mg E EII ES CIA A” 37 EPS A ITA AS craingo aldian egiten dira ondorean beste bi dan- tza-era, Leitzan ta beste alde artako euskalerrietan oso ongi ematen eztutenak, Auek dira: fandangoa, koplagabeko jota idu- riko bat, eta bizkaikoa; izen au ematen zaio Napar Mendialdean arín arin edo porrusaldari. Neska-mutillak aurkez aurke daudela egiten dira dantza auek. Batzutan dantzari-talde csoa bi lerrotan dagola eskui-ezkerrera atzera-aurreratuz egiten da; beste batzutan inguru aundi bat egiñez, ondoko irudiak erakusten duenez. pero hoy continúa la danza con otras dos formas coreográficas, que con relación a Leiza y a los de- más pueblos baskos, donde están muy en boga, no parecen muy típicas. : Son el fandango, especie de jota sin estrofa, y el bizkaiko, como llaman en la Montaña de Navarra al arin-arin o purrusalda. Éstas se bailan por parejas enfrentadas, ya for- mando el grupo dos líneas que avanzan y retroceden en vaivén lateral, o ya haciendo un gran círculo que igualmente gira a derecha e izquierda, como se puede apreciar en la fotografía siguiente. 1931, garren urtean, Garagarrilleko illunabar goxoa zan. Ingurutxroa ongi ta zeatz artua ote neu- kan ikusi nai nuen, pianorako partitura egiteko. Orregatik agerraldi bat egin nuen Ebaixtoren etxean. Gure gizon ori menditik etorri berria zan, lizar- ostabar zama bat soñean zuela. Maiteki igoarazi ninduen. Eskaratza utsik zegoen ta belar moztu- berri usaia zerion. Zoko illun batean, bi pitxi iduri, dizdiz egiten zuten astotxo baten begi gozoak. Urrutian, Gorriztaran erreka gurguraitsuaren aldetik, entzuten zan bazkan zeuden beien yoale-ots atsegiña. Etxeko zurubi zut artan gora nindoala, sabai beltzeko bi olen artean zegon zulo batetik, argi- punpula bat yexten asten zait, ari luze batetik zintzilika; txistulari on arrek argi egiten zidan goi- tik, nonbait beaztoporik egin eznezan. Sugabeko sukaldean zurezko alkietan varri gi- ñan eta txandaka yotzen giñuen txistua. Zein ezti, goxo durundatzen zuen txistu-soñu arrek euskal- dun txoko artan! Un dulce atardecer de junio de 1931, queriendo comprobar la exactitud de la transcripción del In- gurutxo para hacer la partitura de piano, fuí a vi- sitar en su casa al buen Ebaixto, Acababa de llegar del monte cargado con un gran fajo de ramas de verde fresno. Me invitó ca- riñosamente a subir. El zaguán-establo vacío fras- cendía a heno recién cortado. En la obscuridad de un rincón brillaban con fijeza, como dos enormes gemas, los mansísimos ojos de un borriquillo. A lo lejos, por la regata cantarina de Gorriz- tarán, sonaba el dulce cencerreo con que las vacas acompañaban su acompasado pastar. Al subir casi a tientas la empinada escalera, por un agujero de los grandes tablones del negro techo, comenzó a bajar atada a su largo hilo una bom- billa, con que el bondadoso txistulari, echado en el suelo, me alumbraba para que no tropezase. Ante el hogar apagado, sentados en unas pe- queñas sillas de madera, fruto del arte casero, íba- mos tañendo alternativamente el tristu, que en aquel recinto euskalduna sonaba íntima y miste- riosamente, con dulces ecos de caverna patria, mágica y libérrima.

RkJQdWJsaXNoZXIy NDA3MTIz