BCCPAM000545-5-19000000000000

97 Difp. HL mini,infcio ipfo,polle cum domini pecuniis, quas ad expendendas,vel conferuandas habet, negotia- 11,8% luccuín in fuam veilitatem tica, su enim lverom et fruétas induftriz, concurrente pecunia tanquán inftrumento , quod 'ex le infoe- cut el. Idem elt! de vendentejtriticum alie- num eo tempote quo carius valer ; hic enim fatis- facit emendo], 8 reltituendo tantumdem xqualis bonitaris,eo tempore quo minus valer,fi dominus illius vfque ad illud tempus erat illud feruaturas, quia feruar dominum indemnem, ctiamí retineat fibi lucrum, quod fuic parrum (ua induftria. Adde víurarium non folúm teneri reftituere víuras , fed etiam: damnum emergens, $e lucrum cellans,que patitur mutuararius eo quod illas fol. uit;quía v[urarius eft cauía talis damni 8c cellatio- nis lucri, rerinendo pecuniam fue vÍuram inuito domino: ficur fuprá dicebamus de damno , quod prouenit mutuantj poltquam murvatarius ell in mora foluendi. An veró non folúm vÍurarius, fed etiam tabelliones conficientes inftrumenta , quo- rum vittute víurarius potelt compellere mutuata- rium vt foluar víuras , teneantor ad reftiturionem. Diftinguendum elt, vel enim tabelliones confi- ciunt inftrumenta aperté vluraria, ea ratione vt ex illis manifelte confter contraótum elle vlurarium, vt fi dicant in infterumento, Perrum , v. g. loanni mutuaíle centum ea ratione 8< conditione, vt red- dat centum e viginti:: vel ea conficiunt fimulan- do víuras, vr fi dicantin intrumento, Petrum mu- tualle Toanni centumn é£ viginti , cúm re ipía non mutuauerit nii centum , ve muruans. poltea acci- piar viginti vfurarié. Si conficiantur primo modo inftrumenta,non tenenturad reftitutionem, licér * peccet mortaliter, quia tales contractus funt iplo iure nulli8 inualidi, ac proinde nullam vim ne- que ius tribuunt vfurario in foro exteriori ad repe- tendum víuras.Si veró conficiantur pofteriori mo- do , non folúm peccant conficiendo talía inítru- menta, fed obligantur ad reftirutionem víurarum, quia funt cauía damni; eo quod medio tali inftru- mento pote(t compelli mutuatarius ad foluendas víuras : quod intelligendum elt (1 reipía recipian- tur víurz vircure ralis inftrumenti. | Denique inquires,quibus poenis lubiaceánt víu- rarij. Refpondetur, víurarium manifeíltum « no- torium,multis poenis fubiacere jure Canonico ta- xatis.Dicuntur aute manifefte víurarij fado, vel . jure: fadto quidem qui palam , ita vt nulla tergi- uerlatione negari poflir, ad vÍuram dant:jute vero qui crimen coram iudice funt confcfli , vel. per il.- lius fententiam de hoc criminefunt condemnari, vel peridoneos teftes iniudició conuiéti. Has ve- ro poenas Siluelter in fumma verbo 9/4rariw , ad vndecim reducir; principaliores veró lunt. Prima udd int infames. Secunda vt non admitrantur ad Mr communionem Alraris , hoc eft', ad perce- ptionem Euchariftiz. Tertia nec ad oblationes of- ferendas , 8c qui oblariones eorum acceperit ipfo fado et fulpeníus ab officio ad arbitrium Epifco- pié compellitur reddere. Qugarta nec ad confeí- fionem peccatorum dorec re ¡pla latisfecerir , vel idoneam caurionem dederit.+ Quinta nec ad fepul- turam Ecclefalticam , 8 qui eum fcienter lepelire prelumplerit , iplo falto elt excommunicatús ad arbitrium Epifcopi.Sexta teftamenta iplorum fune irrita, nió ante mortem foluerint, vel legiti- mam cautionem dederint. Aliz ¿ponz videri poflant apud us o Silueftrum loco HEY ¡CÍaro- * Lud, a Cafarauguita Tom. poster. f Secrio ¿XIIL UA An liceat pecuniam mutuo petere fub jar: A A AAA RULO Aparato ¡llas exercere. 0 expolito mutuo pecunias formaliter $ exp sé fub vfuris fine peccato,dicédo,v.g. Damibim : e * 4 . tuum fub víuris.Hec cócluñio elt fatis communis, 8c videtur efe D.Thome quelt.78.arc.4.Nanarras cap.17.0,262.Couarru.1.p.$1. 8% eft fatis commuos * nis.Er probator primo,quia qui petit muruum fib: víuris etiam a paratoillas exercere,inducit ad pec- catum;quia inducir ad faciendum id quod eft peca catum:ergo non poteft licité peri mutuum fub víu- ris etiam á parato ¡llas exercere.Deinde,quia nemo poteft ab alio licité perere,quod ipfe nó poreftnihi male facere;quia eft petere peccarum:fed nemo po». telt lícito muruare fub vforis: ergo. Neque obltar quod (it paratus illas exercere,cóm enim dare mu- tuú fub víuris it intrinfece malú,non poteft ad il- Md induci eriá pararus fine culpa:quemadmodum nó licet paratú ad peccandú,ad ¡illudinducere,quía quantum elt ex parte inducentis,¡á vult peccatum. Secunda conclufio.Valde probabile eltindigen- ter pecunia ob aliquam neceflitarem, licitó polle exigere pecuniam (ab víura abillo ,quiintelligie.- aliter non elle datarum muruosniíi i qe illi víuram offerat ; quare poterit dicere,Da mihi mutuo cen- tum, éz reftituam tibi centum SK decem:vel,Da mi- hi mutuo centum,8z vide quantum vistibi infaper reltituam.Ita Molin.difp 335.Sanchez lib.3.Deca- logicap.3.n.27. Etratio huins eft, quia obieftum huius petitionis non elt adtio vÍurarij dantis mu- tuum;hec enim aétio ita eftintrinfecé mala, ve in nulló euenta honeftari poffir, fed et mutuum ipfum quod peritur; quod autem peratur fob víu- ris, et permiffine. namverba peritionis in eo cafu diuecíum fenfum habent,ab eo quem fonant.nam feníus illoram verboram elt,Da mihimutuum, led quia certus fum teillud mihi non datutum niái fub víuris , id tibi permitro vt mex neceflirati confu- lam ¿ quod obieétum fub hac forma $ conditione non eftintriníecé malum, fed licite peri 8 defide- rari potelt; quia hoc non eft deliderare alterius peccarum,quod ex charitate teneatur impedire. Tertia conclufio. Licer perere mutuum ab illo quem Ício fine vÍuris non efle mutuaturum , dum- modo peram abfoluré muruum , preflercim fi rale mutuum elt yrile petenti, In hac conclulione om- nes conueniunt.Et probatur ex quodam principio vero, incalibus moralibus maxime obferuando, videlicer udd quando peto ab aliquo , quod í ple ; potelt bene,vel male facere,8 fua culpa male facit, licite peto, Se fua culpa imputatur i1li- peccarum; non verd: petenti : fed quando ego peto mucuum etiam a parato dare víuras,peto rem quam ipíe po- relt bene,vel male facere, Sc fua culpa atque malitia male facit:ergo peccatum non impuratur petenti, led víurario. Er confirmatur,quia víurarivs potelt licite illom atun facere, £ mutuum dare gratis, Ec line víuris fi voluerit;quate res que peritur po- rolt licite Sc illicice ab eo fieri, 8 ex malicia ¡lios prouenit ve illicite fiar; nde perens múruum ab vfurario,offert illi materiam,quam ¡lle porelt lici- té S illicite preeltares( autem non vale niói ¿llici- té 8c fub víuris, id Gbiimpuret. nam qui petit, fos lum permitricillius opu , 8¿ non cooperatur adil- : lius peccatuma.. Pu, Tecria concluño.Mutuatarius licite potelt acci- um quod petit ablolure > mutuans:veró noluit 100 LOL. 102.