BCCPAM000545-5-19000000000000

118. 129. iS y m dE Al -Selle reale , per quod res aliqua determinare obli- e A Ba AC cer » ¿Y E di Ñ E O , FA yx e > 4 3 ; ' ' LO potuit, 8 exiftens in (tatu viliori : quía ergo neu- trum ex hisconítat, reóte colligimus rationeil. lius periculi, fufficienter reddi rem ad equalitatem fi alfignetur pretium medium fecundúm ftarum medie , Vrita euitentur extrema fupremi 8: Infimí. X IL Qio tempore,quo ordineco quibus expenfis facienda fit restitutio. e BO BIO Irca primum , reuocandum eft in memoriam quod fupra diximus,obligationem refticuédi aliquando oriri exfolo contraétu ¿ aliquando veró ex delióto intuftitiz , vel acceptione rei alienz. Si obligatio reftituendi oriatur ex contractu , non elt ftatim reltituendum , fed tempore in contractu conftituto , fi certum aliquod tempus in contradtu determinetur, ve inlocato,8% commodato:vel certé reftituenda cft res aliena , quando a domino peti- tur Íi tempus in contraétu nullum determinarur, vt contingitin depoíito , $ in precario. Si veró obligatio reltituendi oriatur ex deliéto iniuftitiz, aut ex acceptione r i alienz, aliter dicendum elt, reftitutionem Ícilicer ele faciendam. ftatim , cúm primum fieri poteft,nifi ad differendam reltitutio- nem lic aliqua caufa excufans , quas infra expoñie- mus : quod probatur ex vulgari regula iuris Ciui- lis. In omnibus obligationibus in quibus dies non poni- tur, prefenti die deberur. regula 14. ff. de regulis juris.8c 1 41.5. Quoties ff.de verborum obliga- tionibus. Et ratio naturalis eft , nam quicumque elt dominas alícuius rei, ius habet femper haben- di eamdem rem , nifi ex iplius voluntate apud al.- terum efe concedatur ; fed quando nullus eft con- traétus ex quo licear rem alienam habere ., nulla elt voluntas domini , vt res iplius apud Alterum fit; haber igitor ius rem fuam femper habendi, ac proinde qui illam haber , vel illam deftruxir, quocumque tempore obligatur illam ftatim re- ftituere. RL Quod verd dicitur,ftatim elle implendam obli- tionem reftituendi , rete obleruar Caieranus in los art.8,ex quo ceteri videntur aflumpáfle,quan- doex breui dilarionereftitutionis , creditor nul- lum damnum patitur , non elle obligationem in- «rerrúmpendi opus inceptum honeftum. y. g. la- cru um, vel aliud , etiam hi religiofum non fit.y.g, tio , prandiam , yel fomnus , 8 propterea dditum eft,quando commode fieri poreft reftitu- tio;quod intelligendum eft ni creditor damnum patiarur , in quo calu incommodum creditoris -maius,vel zquale,vel Pa minus, praferendum o ¡clk incommodum debitoris,vt aliquando oportear Y ad f o Ñ . . * relinquere etiam fomnum , ad implendam huiuf- di obligationem. Circa fecundum notandum eft , debitum aliud wur ; aliud elle perfonale, Quod item elt duplex: a ertum » Ícilicet quod determinato , Sí certe reditori debetur , vel cuius creditor non ignora- 1. Aliud verd dicitur incertum , quod quamuís ertó debeatur , ignoratur tamen ille cui debe- IF. Dreterca debitum certúm > aliud ell ex ti» + o onerolo ex aliquo contraétu , aur ex dam-" A augusta Tom, poster. no iniultitiz ¡lato : aliud vero debitum eft ex titulo gratiofo $e liberali , fcilicer ex liberali, 8: gratuita romiflione. Virumque autem debi» 4 7 ae a Dif. LS Kid 381 tum interdum eft fine hypotheca que ad debiri fecuritatem conftiruta (ic: inrerdum veró pro le- curitate talis debiri vel dacur aliquod pignus, vel res aliqua obligatur per hyporhecam,ve ex illa fa- tisfieri poflit creditori , fi debitor Gitin mora in> luíta , vel non habcar bona ex quibus debitum foluatur. A. Prima conclufio. Debitum reale primo loco foluendum eft ,ac proinde quamuis non (uperlint alía bona ex quibus fatisfiar aliis creditoribus, torum reale debitum elt preferendum , non fo- «lim quando huinfmodi debiti creditor , fed etiam quando creditor incertus eft. Ratio huius rei elt oprima , quam tradit Caietanus in fum- ma verbo Reftitutio , cap. 18. quia quando res per dominium alteri eftobligata , nec eft fub do- minio debitoris , alijcreditores , nullum ¡us ha- bere pollunt , yt ex illa re que alierius credito- riseft, ipíis latisfiar , etiamál creditor cuius res efi, omnino ignoretur ; ad propteréa pauperibus , aut alicui caúlee pie reftituenda fit: volumus dicere, quod (1 quis faratus eft equum , cuius dominus MR , etiamí habear alia debita certa erga los creditores, quantumuis notos 82 certos ; ¡in eo euentu primo loco equum efle reftituendum, vel pauperibus,aur alicui caufz pix; creditor enim non habet ius vt ex re que alterius creditoris elt, ¡ph fatisfiar. | 0 Secunda cónclulio. Debirum certum preferen- dum eft, 8z integre foluendum, ante omnia debita Incerta,quorum creditor ignoratur. Probaturjquia quando debita funt incerta >, folúm pollunt refti- tui pauperibus , aut alícui cauíz pix , in quibus non poteít eflé tantum ius , 8 ratio habendi lo- lutionúm, quantum eft in creditore,qui cúm pra- ferendus kit pauperibus > ius haber, vt ipíius debi- tum ante omnia incerra debita foluatur. In qua re reété etiam obferuar idem Caietanus , errare debitores qe cúm non poffint, omnibus credito- ribus latisfacere , affequuntur compolitienem pro debiris incertis , exretinent partem que relpon- dent debitis , eriamái cerris creditoribus non f2- tisfaciant ; que iniuftitia ex eo elt manifelta, quia creditores certi ex iultitia praferri debent incer- tis:8cideo per compofitionem fieri non poteít., ve propter remiflionem debitorum , retinete poffint- bona quz alioquin certis ceeditoribus debentur, antequam incerra debira foluantur.Atque hoc ve- rum eltjetiamíi ad fecuritarem debiti incerti ,ali- qua res obligara fuerit per hypothecam , vel debi- A | 2 y tum incertum. ENANA E Confitmarur , quia incert ¡debita folúm fine » y Y ecoganda pauperibus ex difpolitione Reipublice, 82 non quia ex natura rei fint illis debita ex iufti- tia ; 8 ture eijoímodi debita funt fub prudentidif pofitione reipublica 8: Principis , cúm ad nullam pritar n pel lonam pertineant illa bona, Sí inter Chriftianos Principes talis difpofitio fpeétar ad y > Y 4 cem , vt fioloco dicetur : meritó autem excenfetur non difponere de illis bonis in fub | lium En z e mi natz perlon=,cu ¡as aliquid deberur; hec enim | pas PS ebetur; triuíta 8 prudens difpolitio , Ít difponatur de debitis incertis » pol folutionem-eorum que ¡OE cerca. IN An veto in er « tores certos, pris foluen= 1d ori cui pretium nondum elt lolas tum re vendit | bear ius prelarionis , lententia afirmans et £: probabilis,quam tenen: Nauarr.cap.17.nutw.49.8c Qu Lellius ie A xt: nte , Ítavt tune yendit y y A DE 132. m3 134