BCCPAM000545-5-19000000000000

-Difp. L diate,verbi gratía, prebendo inftramenta , enfem Ícilicer, quo fiar homicidium, vel Ícalam , vt quis furari pal , vel interim explorando an veniant qui polfint videre , 8 impedire damnum. Que nouem genera caulalicatis continentur his yerbis, Tulio, Confiliam , Confenfus , Palpo , Recurfus, Partscipans , Muts , Non obitans, Non ma- nifestans. Et non elt dubium , quin ex illis omnibus oriatur obligatio latisfaciendi , quotielcumgue ex alíquo illorum fequitur nocumentum , ex cap.vir. de ín- juriis,éz ex l.11.£.eodem titulo, 8% 1.3 6.f.de furtis, 8 1. 1. ff.de lerno corrupto , vbi fepe reperitur illa regula iuris Canonici ; Qui occafionem damni dat, damnum dedi/Je videtar, Nos veró dicemus. Primo quando oriarur obligario reftituendi ex fola co- operatione negativa non impediendi damnum iniuftum alicuius. Secundo , quando fir-obligatio refticuendi ex caufalirate morali. Terrió , quando e de ES, y da O 175 ritate , cenfentur elle cana: illorum damnorumn, qua ratione Ambrofius apud Grarianum cap. 21. + dift.86. in illis verbis , Simon panisti, occidi$ts, ma- Ambrof. nifefte ignificar, ele caulam howicidij um,qui non preber cibum quando ex charitate debersergo omnes qui non impediunt damna, que facilé poke lent impedite,renentur ad reltitutionem. Reípon= detur diftinguendo , illos qui funt cauía politina alícuius damni iniufti, teneri ad reftitutionem: il- los vero, qui folúm funt cauía negativa, non fem- per teneri, fed (olúm quando [unt cauía per néga- tionem actionis debire exiuftitia; quia tunc fo+ ” lúm ipforum omiffio eft ablario boni alieni.Quod verd dicir Ambrolius , caulam elle mortis illons, qui in neceffitate cibum non preber, folúm 6 gni- ficat elle caufam culpabilem contra chariratem, vt homicidiumimpurari poffit ad culpam : non veró elle caulam culpabilem contra iuftitiam , ne qua culpa obligario reftituendi noneft. fitea obligatio ex caulalitare phyfica remota ef- Superfant due facultates. Prima,an delinquen- * 88, ficiendi aliquid , quod ¡uuar ad efficiendum no- tesqui iuridicé interrogar in iudicio nolunt ma- eumentum, nifeítare veritatem , ex huiufimodi omiffione te- | neantur ad reftitutionem poenz, quam foluiflent $ confefíi fuiflent veritarem, quam ex iuftitia man | As | feltare tenebantur, fuppolita ¡utidica interroga- Quando teneantur adye Pitutionem cafe tione Superioris. Afhirmant plures » inter quos elt A cóm non impediunt aliorum damas Molina de luft. difp.95. quia obligapioirelficuendi a oritur ex omiflione actionis, que debetur ex ¡ufti- cúm deberent. tia, qua ratione debetur manifeltatio veritatis, : quando reus ¡uridice interrogatur, | 85. Egula vniuerfalis ef in hac te, Tunc huiuf- Conrtraria fententia communior eft , quam de- 99. modi caulas temeri ad refticutionem ,cúm fendir Nauarrus cap, 18. num.48. Sanchez lib.1 o. non impediunt damna, que pollent, Se deberenr de matrim. difp.8. videlicer , quamuis huiufinodi ex ¡uftitia impedite., per illam altionem, quam delinquentesteneantur refarcire damna que intu- omittunt. Ratio regulz eft , quia omillioguando lerunt, non tamen teneri reftituere pasnam quam non eft contra juftitiam , id eft , quando noneft per negarionem veritaris fugerunt. Primo, quia aítus debiti ex iuftitia, non poteft habere rario- poena non debetur ante fententiam criminis de- nem ablationis;ac proinde non poteft inducere claratoriam , vt tradit communis fententia. Dein- obligationem reltitutionis, que necellarió fuppo- de, quia opusillud,,quo fententia impeditur, non nit aliquam ablationem boni alieni. Ex quo prin- elt contra ¡uftitiam commutatiuam , fed contra cipio certum eft, Gubernatores ciuitatum, 8ralios veritatem, 8 obedientiam, 8 iuftitiam legalem; miniftros iultitiz ,qui.ex officio conferuare debent que virrutes non obligant ad reftirutionem, De- . iultitiam, 3 equaliratem inter clues, teneriadre-= nique, quia licét reus iuridicé interro aus ex id4= ftitutionem damnñorum que propter iplorum ne- ftitia teneatur confiteri veritatem , famen 5 o; poi inferuntur. Simili ratione cultodes obligatio nonett ratione ¡uris , quod habeat per= d jOhtium , vinearum, 82 fimilium rerum, quí ex + fona cui poena applicatur, fed ex alio capite,nem= officio preltant cuítodiam , reltituere tenentur peexiure quod habet iudex ad publicam corre- non folúm damna que ipás fcientibus abaliisin- Aionem, vtilli manifeltencar crimina , eriam 4 ferintur ; led eciam illa, que propter iplorumab- delinquentibus quando iuridicé' interroganeni: fentiam £c negligentiam, inferuntur:ijenimcon- quapropter omillio manifeftandi veritatem in tali tra iuftitiam omittunt adtiones debitas ex iuftitia, cafu, noneft iniuriola perlone cui poena eller ap- per quas damna impedirentur. plicanda, led iudici : Se ideo ex tali omillione 86. . Contraria yeró ratione , perlonz que ex nullo non oritur obligatio DAR loluendi pernam il- contraétu, aut officio , Ípecialiter obligantur ad li perfone y cui applicaretur, (1 veritas manife=; . habendam curam recum alienarum , non tenen- flarerur. 00 | PR urad reftiturionem, quamuls negligant aliorum undamentum contrariz lententiz relpon- 90» damna,quz facile pollent impedire : omillio enim detur y obligationem refticuendi oriri ex omillio- Ml in his perfonis, quamuis feepe (it peccatum contra neiniulta ¿quando aítio que omittitur deberur ex charitatem debitam proximo , non ramen eltcon- ¡nftiriailli perlonz, qu: [perabar commiodum ex “tra infticiam. Vnde fecundúm probabilem lenten- illa E: atin noftro cafu manifeftatio verira- tiam , confellarius ex ignorantia non obligansad tismon debetur exiuftitia perlonz cui applicare- reftituendum poenitentem, non tenctur reftituere . . tur porna impofita,fed folúm iodici,vépradidtum illi cui debuerar relticui; quia confeflarius non - , el: quapropter eius omiflto non et iniuriola per- tenetur ex ¡uftiria prolpicere rebus creditoris lui. ¿Jonz cui poena applicaretur, 8 confequenter ex poenitentis led tantúm ex religione. Ita Suarez. rali omiffione manifeftandi deliétom , non oritur 3.part. tom. 4. difp.3 2. le t.6. Sanchez lib.7. De- obligatio reftiruendi poernam,que foluideberet ex. | -Lententia, f deliótam mani feltaretur. | 87. ad reltitutioneny renentur qui funt Similis difícultas poteft elle de refte, antenéa- 91, tur ad relticntionem ex omillioné teftimoni), ln qua dicendum eft , telftem quí, Íciens vocari a A cl ¡ proximi:fed ¡lli, qui non impediunt damna tóm pollentséc deberent ex eha- iudice