BCCPAM000545-5-19000000000000

57: $7: 60. ¿¡obligario reftitue ¿contra aliquem reum ex odio,non a ¡diendo le —felfituendi ex delito, non orirur Xx O rerius impeditetul 5 vulgare exempldmelt, ( quis 2d contra feramtormentum bellicum explodat, 8 In- terficiar dormientem aliquem, quem tamen fufpi- eari non potuit in eo loco lacere, Idem dicendum quandocumque ignorantia no- comenti eft inuincibilis, eriamá ft concomitans operationem externam,exculari 2 peccato, nec in- ducere obligarionein reffituendi. Dicicur autem ignorantia Pa edo modo quis nocumentum inferrer,h illius periculuim agnolce- rer. Erratio huius eft,quia ignorantia inuincibiljs $ comitans hocumenti quod quis inferr , excuíat externam operarionem;huiufmodi enim ignoran- tía quamuis'non faciat nocumentum elle inuolun- aci fac tamen cfle non voluntarium : ad; ra- tionemenim voluntarij nece(laria elt fcientia cius quod fic, qualis Ícientia tollitur per ighotantizin etiam concomitantem. 5] 194) _¿Secundo colligitur , quando relarciri débean nocumenta que inferuntur a dormientibusjaur ab». his qui aliquibus temporis interuallis privántar víu racionis. In quo diftinguendum elt., aut enim: hujufmodi homines rempore vigili. 8 vfus ratio: nis, cognouerunt periculum nocendi aljis;v el a te de tali periculo nihil cogitate potuerune.$i ni hil cogitauerunt ex quo pollént periculum t 4 da rezab onere reftirurionis excufantur;quia fin: ins pracedentis cuentus cogitauerunt de peri nocendi aliis, diftinguendum elt rurfu: adhibuerunt remedium,de quo prudenter fatis iu- dicatur efle ad impediendum nocumentur. v.g. faciendo claudicubiculum,aut quid fimilezvel cer- te neglexerunt fimile remedium adhibere : ( non omilerunt temedium prudens,ApeccaroS A rel - rutione exculati debent: fi autem neglexerunt,ad reltitutionem fenentur ; non quidem quia : HO tio nocendi tempore fomni, ebrietaris, aut amen- tixz,aCtualem habear maliriam;fed quia omiút ad- hibere debitam remediam ex quo nocumentum ducit originem.-. - $9 FAA Inquires qualis debear efe culpa, vt ex illa oria- tut obligario reftituendi,an Ícilicer illa debear efe conita infticiam, 8: communis fententia Doétorum docer,necelflaciam elle culpam iniuftitiz, que fu- mitur ex D'Thoma art.7.ad 3.aflerento, non omuem - que non impedit nocumentum alterius,teneri ad reStiru- tioner, fed folicn quandoillad incumbit ex oficio. Cuius Ter optimam rátionem reddit Nauarr,cap.17.D+1 1. ber orítiex peccaro,qudd fit ablatio boni alieni:eft enim reltirurio,redditio cius quod ablarumelt:fo- lum aurem peceatum iniulticie formalitereftab- latio alieni boni, non vetó alía peccata'; ergo ex fola culpa iniuftivia poteft otivi “obligario relti- tuendi, € ideo radix huius reltitutionis dicitur ex iniufta acceptionte, quia fine iniufticia , non eft Cs E AE IA 12 Ex quo fit primo iudicem qui es iuftitia:, quas in indicio lam reneri reftitutionemk 'berjad nu contra charitatem , nifi peccatum etíam imiultitia coni n 1 | n ei lit. Secundo fit,ex neglig: 1 0 : cul- pabili fubueniendi proximis in extrema, aut graui neceffitare,quamuis ex tali negligentia aliqua no- cumenta p OXH n 5 eueniant , non Oriri oblig atio- | nem refticuendi ; quía clm ralis obligario fubue= ul: obligatioreftituendi ex delidto,neceffarió de- wo TractatusX V ILL De Reftitutione. “gem pe tes reneatur quis de leui, vel levi(li- .modo domino ignorante,8 fine villa ne “A 1eltiniulticie;ac proinde necinducitreftimen= dio ligarionem. Idem iudiciumeft de his,qui vi=. 1 ent nocumenta proximis ab aliisinferri , nectar 7 menimpediunr, non reneti ad reftirutionem , ni. E exofficio huiulmodi damna deberentimpedire. ; 5 Denique inquires, quanta debeat efle culpa in= iufticiz,vt ex illa oriatur obligatio reftituendi.Re- (fpondeo, feclulo omni contractu, $e ofhcij obliga- tione,culpam hanc debere efe mortalem ; quare 4 quis exculerur 2 culpa morrali ia illatione damni grauis,excalábicur ab obligatione reftituédi eriam fub venialí, quamuis culpa ex fe mortalis propter defeítum aduertentiz plene fuerit venialís: quia daminum graue ex obligatidne proueniente ex pec- caro reltituendum , petit grauem culpam (1bi pro- portionaram fuapte narura, $e compleram in ra- tcione iniuriz, qua nonexiftente liber omnino erit A relticntione;quía tunc fecutam elt damnum vel. úri forcúitó.Ica Nauarra lib.2.cap-1.nmum.t48.£icut quando line culpa etiam leui eft. damnum dacum; et enim tunc omnino fortuito datum.Fareor qui- dem in cafu diéto,quando graue damnum ¡llud da- tum elt cum culpa tantúm veniali,aliquos docere probabiliter,efle obligationem reftituendi fub pec- cato veniali. Quando veró damnam elt, í dacam elt plena aduerteniia,8z peccaro veniali, eritobli- gario reltiruendi fub veníali ; quia tune culpa $ damnum funt proportionata. Quando denique quis excaletur 4 graui culpa inferens damnuin graue proximo, ex circunftantiis eft colligendum, $ quanticare damnizillud fit certum, in eo cafu ad obligationem reltituendi fub mortal, requiri gra- Ad ma, (ue lara negligentía : queuis enim requirit in eo calu culpam granem theologice loquendo. Vnde omiflio diligenti que non elt mortalis,ex- cular ab obligatione reftituendi, Iraque manear ftabilitum , ad obligarionemn reftiruendi damnum graue daram ex colpa,requiri peceatum grade: fc enim iniurig complete fit, propter quam tft obli- gatio reftituendi;ac proinde ex quacumque cauía excuferur a graui culpa,excufabirur etjanvab obli- garionereRiruendr. 0 A AR Et ex hac doétrina infertur: folutio ¡llius difh- culraris,andamna que2 broris animalibus infe- runtur , necelflarió. Gnt ab corumidominis relar- cienda: hoc autem dupliciter poteft: contingere, yno modo domino fciente, aut aliqua ratione ti- mente dambum , negligente autem remedium,per quod ciufmodi damnam impediri poller:S | ante, é a negligencia ¡plus in cultodia predidtorom animaliom,Et prio- ri modo certum eft,dominum teneri ad refarcien- $ dum damnum illatum , quia ea que noltra cuíto- 4 diz lunt:commilla,funt veluti inftrumenra noítra, ita ve Ynobis fieri cenfeantur, queda noltris re- 1 bus fiunt; nobis quidem fcienribus ¿non tamen impedientibus; quod, ve aduerrir Siluelter vera E e 4 P o bo reltivurio '2. non folúm elt verum in domiz> $ mis ,Ted'étiam in capitibus famili, debene enita impedire rie fiant damnaab his qui fub ¡porn curam ext ita! Si vetd fecundo modo, hocelt,fiie dominine. $ gligentia damnium inferatoryiure Canónico €: Ci. vili ftatutum elt,dominum animalis quod aliquadi $ detrimentum infert,debere roótum damnum rela As A: O 0 de cire,auc añimal ipfum pro nocnmento traderes | habetur cap. vlt. de iniuriis, 8 damno dato, SKIHE- . FRTATI 00 . . : » ¿AENA , tticur.de hoxalibus actionibus, 3 fepe alibi. mén' pe quando feruus infére damnamjaur ele Idóni no reflarciendum , vel feruutn ipfum elle rraden” ás ESTAN «dui ER > $ 2 11 , £ ¿ ; «10 Ñ 0 y . á aw a pm Yo Sea e eS Mo , x y AAA A 4 + vi AJA 3