BCCPAM000545-5-19000000000000

51. 52%. 53. o. 1 prerio pro illis dato , vel (bi retineant Í1 non com- paruerir;hec enim eft rationabilis voluntas domi- norum.'É contra vero quiextrabunt á piratis na- ues onultas mercibus 4 Catholicis captas ,tenen- tur eas dominis reftitnere , vel heredibus eorum, vel pauperibas in defetunvillorum, deducto pre- tiolaboris « periculi,cui le expofuerunr. Quoniam veró contingere potéít, ví qui bona fide rem poffider,incipiar dubitare an fit alicia :f adhibita diligentia circa rei proprietarem,non po- tuerit veritarem: cognoícere , reéte poreft totam rem habere 8 confumere. Ita communiter Doéto- res. Et ratio eft,quia in'retentione A poteltate re- tinendi rem illam , ex iultitia prefetri deber ille, quí preltantior eltin jure, feu: ios preftantius Se efíicacius haber : fed quando inter aliquos eft du- bitatio de inte proprieraris: alicuius rei , pofleffor bonz fidei haber maiorem rationem iuris : ipía enim polleflio bone fidei ef ius quoddam, quod non haber alter, de euius propricrate dubium elf: ergo Fm elt dubium de proprietate, ille qui bona fide rem pofíider $ quoufque per fententiam, aut peraliam viam de proprierate confter , iufte poteít rem illam habere,8c illa vri. Er confirmatur ex vulgari iuris regula , In pari canfa, melior ef? con- ditio po/fideneis ; fed quando inter aliquos eft dubi- ratio de proprietate rei , intéerim par eft illorum caula : ergo inter illos melior eft conditio poffí- dentis,vt Ícilicer poffitrem habere, cum onere ta= men reltituendi quando veritas conftiterir. Qui verd rem mala fide accepit dubitans effe alienam, tenetur adhibere diligentiam ad allequendam ve- ritarem ; quod (i facta diligenti inquilitione non poílit veritatem inuenire ,tenetur reftituere cum fruétibus ad ratam dubij , inter eos quorum elle dubitar,ficur malx fidei pólleflor : (1 veró perlona fitignora,reftiturio debet fieri pauperibus. + Símiliter pollellor bone fidei dubius de pto- prietate rei , poltadhibitam debitam diligentiam, fi cognofcir nullum ele periculum , ne inveniatur dominus , 8zillam exigar.ab emptore,honeíte po- tell remillam alienare,vel vendere;hx=c enim ven- «dicét,non poreft qui illam habet cam vendere non adimonito emptore de periculo euiétionis : huiuf- "modi enim periculum defeétus quidam eft rei;qui 'mocere pad emptori, 8 ideo illi manifeftandus: fecus venditio effert dolofa,ex qua oriretur obliga- tio relarciendi omnia damna , que ex tali vendi- tone orirentur. Ex quo etiam infertur ¿quando liceat emere ab -alío tem de qua quis dubitar an illios c,Aut enim dúbitatio et de fola proprietate , non autem de pollé(fione bonz fidei yaut eerté de vrroque fimul efe dubitatio.v.g. (i quis dubiter, an venditormala fide illam rem habear, 8: vendere velir. Si dubita- rio tantúm fic de proprierare, non veró de.bona | fide Se pofleffione vendiroris , honcfte quis potcít rem illam emere;ficut enim venditor ín dubio rar "tione pofleffionis,potelt rem habere:(1c etiam pos telft ius fuuminalterum transferre,ticulo infti pro tij 8: venditionisi Si verd quis dubiter criam de bona fide venditoris,non poteltillam emere,vt in Lud, a Cefaraugufta Tom.poster, % SAY 169. pofterum tanquam fuam habeat;huiulimodi enim dubium coniunótum- haber periculum inferendi iniuriam domino rei. Quod á quís cum prediéta dubitatione rern emar, primum quidem debet ad- hibere diligentiam,vr veritatem agnolcat : fi veró - adbibica il entia dubium adhuc perleuerer,iudi= candum eft dello perinde ac dealiis,qui imul dus bitant de proprierate 8 polleflione, qui non poke funt rem totam retinere, fed debent diftribuere ile lius valorem Inter illos de quíbus eft dubitatio, A e 4S y "$ me tro. VL | An ad obligationem reflituendi obinimf?am acceptionem ,neceffaria ft culpa in- suflitia mortaliz,. ye S Ecunda radix reftitucioni S,Vt fupra diximus,eft ex iniuíta acceptione,quando res aliena cltac= -“i. cepta contra iuftitiam ex parte aceipientis , $ re vera ín acceptione [commifit formaliter ininíti- tiam accipiens:fiue per quam proximos eft re ipía lzfus,vel damnum illí et datum. Dixi re ip/a. nam ( Li damnumin re non elt faétum,licet fuerit volun= tasillud faciendi,non obligat ad reftitutionem:re=. quiritur 30 yt proximus fuetit re ipía contra lu= ftitiam lelus. Ex quo fit, ad obligationem reftiz, tuendi que oritur exiniufta acceptione , necefía= riam elle culpam aliquam que propriam habear rationem peccati,8 turpitudinis.nam,vt reéte Ari- ftot.5.Erhicor.cap.6.8% 9.iniuriam agere, eft Ípon- te ledere, 8 cum fcientia cius quod fir:quod quí- denvnon potelt contingere fine peccaro, dc tepre- henfione eius qui operatur.Et ratio eft,quia quan- do 'huiufmodi nocumenta inferuntur fine pecca- to, obligatio reftituendi non oritur ex contractu, q llus eftznec ex re accepta, chi ea non exter, ed potiús deltruatur: nec etiam ex iniultitia vo- luntaria eius, qui infert nocumentum;ergo quan- do nullum e(t peccatum , nulla eft obligatio refti- tuendi , etiamíi quis cauía Gir phyfica nocumenti quod aliis inferrur. CO | Pro cuius ramen intelligentia notandum eft, culpam dupliciter 4 Doétoribus dici,feilicertheo» logicam,8: iuridicam.Culpa theologica elt opera=- tio libera contra legem , ac proinde faéta eum ea aduertentia 82 cognitione , que requiritur ad tur- pitudinem,8z peccatum. Cul DAVIS juridica dici- ins quodfaciendum tur negligentia , vel omiflio eiu efletad impediendum damnum alicuius ; fiue hec negligentia accidar cum peccato, fiue abíque pec» - - cato,tatione inaduertentiz,aut ignorantizm:ex qua culpa iuridica rarione contratas fepe eli obliga» tio reftiguendileriam fine peccato $e culpa thcolo- gica,vt inffa dicernus. Ad reftiturionem tamen cu- lus neceflitas nonoritur ex contraétu;, led ex folo nocumento peccatum Sc culpa theologica (em- Er ex' hoc principio quod generale etin hac AOS A. A mater! 0-1 RISA eli E D RAS 'Colligitur primosillum qui infert nocumentum 54. exignorantia inuincibili,non teneri ad reftiturio- nem, quia huiuímodi ignorantia quis excularur a 9 q peccato , fine quo non porelt elle obligatio refti- tuendi ex nocumento illato, Ex ignorantia autemn inuincibili operatat Me, qui nulla ratione cogita= 181 eratí ne elle aliquod periculum con- ” alioquin non operaturus li (smile pe- MENS a) y e ¡fler:vel certe fi de periculo co- E e A e : ' x gitauit, adhibuit tamen remedia que fecundúm prudentiam debuerunt adhiberi, vt damnum al- | ALAS p terius y o c o o 3 A e