BCCPAM000509-5-09000000000000

y 12 7 3 A a Y é . > 268 Tradtatus XIX. De Contractibus. guampulices nos malie ; cúm tamen ordine nature viuentia non viuentibus praponantur.V nde etiam fic,ve nonnalli carius equum,quáim leruum, gen- mam, quam ancillam,emant, vrilitatis,vel volupta- tisnon nature ordinem in eftimarione Íequentes, Conueniunt fecundo elle, pretiom re- rum,>vt etiam docuit Ariftot. 5. Erhicorum cap.7. Aliud naturale, aliud legitimum. Pretium naturale - dicitut quod | non eft,fed ex communi xltimatione pendet,ve fit iuftum.Pretium veró le- gitimum quod lege, aut precepto fuperioris con- y attenta materia 8e circunftantiis,qua ftitutum e 'o/Mint concedere ad aMignandum maius, vel mi- erium. Differunt autem hec duo pretia,quia etíum. naturale cm pendeat ex multorum indi. cio. 8¿ eltimatione, 8 non ex lege ac decreto lupe: rioris:, non conáiltir in indiuiáibili , led habet cer- - ta quandam latitudinem adhuc intra naturam ge conliderationemialti pretij,ac proinde dividitor a Doctoribusin fupremum,feu rigorolum, medium, feumoderatum,8e infimum, (eu pium, v. g. fi pre- tim A | | rigorofum, erit vndecim cum dimidio,8c infimum oéto cum dimidio. Similiter fi medium fit centum, fupremum erit centu $e quínque, infimum veró nonaginta quinque, 8c interdum plus , aut minus, iuxta qualitateny rerum que venduntur 8 com- munem eltimation E 1 dei Covarr. Pe , ap.3. ex quo fit , vt ne violatione ¡uftitia com- ada ol quis vno $: eodem tempore ven= -derecariós camdem rem vni, quam alteri, 8% quod line víurz vitio pollit yendere carius credito,quáni ecúnia numerata,v.g. (1 vni vendat pretio rigoros alteri verd medio,aur infimo, Nec obitar ¡ufti- tiam in equalitace conáiftere: nam ex Ariftotele, quod inftum ell equale et; ac proinde hec tria pretiainter fe inequalia, cum vno alio equalita- tem: haberenon polfe.. Hoc, inquam, non obítar, quia equalitas inver rem 8 prétium non debet efe Mathematica¿cúm hac baberi non poffit, fed ma- talisyiulticia enim virtus eft humana $2 moralis , ac proinde latitudinem habere poreít. At pretium le- - gitimum confiftit in indiniíibili, quia hoc pretium conftituitur per Principem , vel Magiltratam, qui rlideratis circun fantiis,ex quibus eftimatio re- rum pendet , conftituunt quanti res vendi debear, ne emptores decipiantor , vel cogantur foluere pro cupiditate venditorum : quod autem poteftas pu- blica decernit ex oficio in negoriatione ad tollen- das fraudes 8c pauperam expilationes, omnino ler- uandum eft. Secando difterunt, quía quando pre- tium lege taxatum eft, non O ci fed reftituendum elle fi quid fuprá exigatur : at quando pretium eft natarale., licitum elt rem tri plici illo pretio vendere , proyt occafio tulerit, Soler. aliquando taxari pretiurn versús maximum ; vt pluris tes vendi non pollint:in gra= tíam emptoram , bene tamen minoris : vt quando potelt vendi yn= taxatur modius tritici decem,ñon decim,bene veró nouem, Aliquando yersús mini- mum, S« hoc in gratiam venditorisid eft,quód non. gitin venditione cenfus , qui vendi non poflunt inoris quam fit á lege taxatum,bene verd pluris, pollit vendi minoris, bene veró pluris: vt contin- E(t támen diffícultas , an fi res haber fecundóm communem hominum ztimationem minus pre- tium quim (it A lege taxarum,pofíit licitevendens fecundúm pretiumalege taxatum vendere, (i ex- cedar laritudinem pretij iufti naturalis. Refpondeo non polfe in eo cuenta reportari a venditore pre- tium a lege aignatum quando res fecundim ¡Ande fequitur iniuftam elle Júltum pretium ; quia lex in decempfupremum,feu | > . . Hs » «q. 13 NA communem eftimationem minus habet pretium,, vr reéte obleruar Medina is /umma, cap.I4» $. 25. quía Magiftratus illa lege non vult illud debere elle prerium in quocumque calu,led non poffe elle maius, 8: hoc in fauorem emptoris , non veró de. cernit non polfle elle minustquare quando pretium minus cenfetor juftum ex circunftanti1s occurren- 1D(: fecundám Icommunem Rftimationem , lici- m non eft vendere precio taxato per legem. Nec egem,cúm aflignet in- mí 10€ calunon afignat Jeri fimpliciter,fed tantilma decetnit ne fit ma- ¿aliquod pretium illins rei, circa minus veró re- quitar iudiciom communi eftimationi, Econtra rÓ quando res fecundúm communem eftima- onem digna eft maioti pretio, La alege ta= xatumanon poteft licité reportarimam propter bo- num publicum poteft Princeps determinare pre» tium in gratiam emptotum , ne maius aliquod fit; contra quam legem vim non haber communis eltimatio,niái aperte conftareriniultitia legis, quod non elt facil Judicandum. Etidem eft de pretio taxato yersús paroitatem,quamuis fecundáúm com» muném eftimationem minus aliquod pretium iu- dicerur iuftum,ob eamdem rarionem , quia ob bo- num commune poteft lex ftatuere pretium versús suo in fauorem vendentis , ficut potuit in Fanorem emproris versús magnitudínem, - Alía difficultas eft, quodnam fit iuftum pretium alicuius rei in principio yendirionis , quando nec lege ¿nec communi eftimatione taxatum fue affi- gnatum e(t, Refpondeo hoc ex circunftantiis judi- cio peritorum allignandum elle,attenta neceflitate 8z veilivare rei, penuria aut copia illius, emptorum $ vendirotura frequentia, Ex quo infertur, quo- modo quedam gemmez , infignes canes, falcones, aues Indice , pióture veteres, $e fimilia vendi pol- Íint. Quidam enim exiftimant Jicicé pole vendi quanti inter contrahentes conuenerint. Ira Naua- ta de Reflit, lib.3. cap. 2. m1. 8c plures alij, Verius tamen videtur , res tales non polle vendi pro arbi- trio venditoris, fedinxta eftimationem intelligen- tium, vel certe juxta eftimationem ipfius vendito- ris, conlideraris expenúis labore, 8e induftria, iuxta que deber preriamdefiniri, 8 non ex fola conven» tione contrahentium , Led iudicio probi é periti mercaroris. Ita Nauarrus c.23. 2.78. quem fequitur Lellins dub.3. 82 Molina difpuz.348. Ratio cft,quia TY valor omnium rerum venaliam fumitur in ordine ad vtilitarem ad humanos vÍus, que vtilicas limi- tata eltrergo non efi licitum tanti vendere , quanti vendi poteft,8 confirmatur<quia non ideo res tan- ti valer , quia venditori placeteam tanti vendere, led quia prudentum iudicio omnibus confideratis —tanti eftimatur:ergo non poteft cam vendere quan+ ti luber; quare cerrior regula haberi non poteft in eiulmodi rebus , quám iudicium intelligentis. Ex y facile incelligitur ovr ss DR jyIn + ms Sus qui/que moderator dy arbiter , 8: ala terius A ad rra. |. ferusss «de condiétione furtiva: T antum valet res. quanto | poref. Nam, vt reóté explicar Molina difpue « t debetintelligi,vr res tantum valear,quan» cum fine vi aut fraude, id el ,licice 8 intra limites iu(ti prerij, iure vendi pofkir, Ñ Tertió denique poteít elle dificultas,an qui ac» cepit rem alterius ad vendendam illam,8c vendidie pretio fummo, poll | tiam mediom,In qua dicendum eft,torum p He Niú in peculiasi caía adíins certa gua, ex quibus tdomino reddert tantúm pre. 7 ea) 9.