BCCCAP00000000000000000000847

INFLUXUS PHILOSOPHIAE MODERNAE IN SCRIPTORES CAPUCCINOS 157 Republica Litteraria tam celebre est, ut actum ageret, qui amplioribus verborum encomiis illud commendaret » 47 • Denique quantum ad in– fluxum libri P. Udalrici attinet, ipse vere ínter materialistas non exci– tavit multum studium et attentionem, et quidem ideo, quia est nimis serius et profundus pro illis viris superficialibus; de cetero in libro P. Udalrici problema philosophicum est nimis intime cum problemate religioso coniunctum, et hoc « libertini » nullo modo admittebant. Coaevus Udalrici austriaci est helveticus M a u r i ti u s Sta d 1e r a Be ro m ü ns ter (1739-1800), qui scripsit valde notum librum pro scholis Praelectiones philosophicae ad usum recentioris philoso– phiae candidatorum ad sacram. Theologiam aspirantium, Basileae 1780 18 • In compositione sui libri plurimum sequitur Joannem Hor– vath, S.J. (1731-1799), et Benedictum Stattler, S.J. (1728-1797), quorum libri diu in scholis Societatis Jesu adhibebantur, et qui satis inde– pendenter sequuntur philosophiam wolffianam 49 • Ex nostris maxime aestimat Bernardum Toselli a Bologna ( « virum incomparabilem » ). Etiam P. Mauritius ante omnia ut quid indubitabile ponit et asserit suam libertatem in sequendis doctrinis quae ei magis placent: « in nullius Authoris verba iurabimus; hoc enim philosophandi liber– tati adversatur... » 50 • Recentiores, h.e. Cartesium, Gassendi, Newton, Leibniz optime cognoscit et aestimat ideo, quia sunt veri reformatores et liberatores philosophiae ab obscuris subtilitatibus aristotelicorum 51 • « Physica merito suam originem Antiquitati, divitias Recentioribus, ornatum tempori debet. A veteribus multa didicere Recentiores, multa detexere isti. Nos et his et illis, si quem ex studio philosophico hau– simus fructum, acceptum referímus » 52 • 47 !mago Dei immortalis, 110. 1s De positione doctrinali P. Mauritii scripsit B. JANSEN, Philosophen katholischen Bekenntnisses, 24-26; Chronica Provinciae Helveticae Ordinis Capuccinorum, Solodori 1884, 423; Dict,Théol,Cath, XIV, 2556; Lexicon capuccinum, 1081 (bibliograph.). 4 ° Cf. B. JANSEN, Philosophen katholischen Bekenntnisses, 40-42, 50 Praelectiones I, p .IX. 5 1 « Denique saeculo decimo septimo complures viri insigniter docti et prudentes Aristo– tc!icorum obscuras subtilitates et inutiles lites perosi ad Philosophiam reformandam, me– liusque excolendam et vario experimentorum genere exornandam animum adjecerunt. Has inter eminuerunt in Anglia Franciscus Baca de Verulamio, Robertus Boyle et Issacus New– ton: in Italia Galilaeus de Galilaeis et Rogerius Boscowichius: in Gallia, Cartesius et Gassendus: in Germanía Leibnitius et Wolfius etc.,,. » (Praelectiones I, p.Vlll). Post vias novas a recentioribus repertas, aristotelici, ait P. Mauritius, adhuc tamquam caed Aristoteli adhaerent: « Sunt quoque non pauci, qui humana abutuntur authoritate: alii ex sola pigritia cuicunque Authori subscribunt: alii in singula verba sui magistri jurant; quasi vero non etiam homines doctissimi quandoque hallucinari, et cum Homero dormitare possent: nota est illa portentosa insaniae ultimae vox vernarum philosophi: se malle cum Aristotele errare, quam cum recentiorum aliquo verum dicere. Profecto citius quibusdam Masen, Prophetas, Christum et Apostolos, si tamen usquam ad eorum manus deveniant, citius Herculi clavam, quam Peripateticis suum Stagyritam extorqueas » (Praelectiones I, 188-189). 52 Praelectiones I, p.IX.