BCCCAP00000000000000000000847

INFLUXUS PHIL0S0PHIAE M0DERNAE IN SCRIPT0RES CAPUCCIN0S 153 Iuxta hos auctores viam magis traditioni propinquam sequitur Bernardus Toselli a Bologna (1699-1768). Bernardus est primus scotista, qui in suo tractatu philosophiae Institutio philoso– phica praemittenda theologiae, nunc Aristotelis et Jo. Duns Seo ti acumine structa, nunc recentioribus considerationibus aucta (Vene– tiis 1766) aperte aggreditur conatum problemata a modernis suscitata in scotismum inserendi3 3 • Ille possidet completam culturam scho– lasticam et critice personaliter assimilatam cognitionem philosophiae modernae, ac praeterea cognoscit Iitteraturam physicam modernam respicientem. Scholasticam critice aestimat et restaurationi eius studet potissimum conatu amovendi ex ea plures obscuritates subtilibus distinctionibus protectas. Bernardus praeterea sequitur doctrinam scholasticam - nempe scotismum - potius methodo comparativa, quia in singulis quaestionibus prae oculis habet quid de eis sentiant moderni, nempe «cartesiani », « newtoniani », « gassendistae »(qui« in– cipiunt et desinunt semper in suis atomis »); de cetero ille absolute positionibus Cartesii, Locke et Wolff opponitur. Nihilominus ei non paucae ideae illuministae Antonii Genovesi placent, praesertim mens critica eiusdem auctoris allicit eum. Bernardus denique sine haesita– tione acceptat « pyramidem philosophiae » Francisci Bacon. Quia moderni propter adinventa in progressu physicae modernae metaphysicam scholasticam despiciunt, ipse contra eos metaphysicae (scotisticae) naturam et momentum tuetur et cum physica moderna concordare conatur. In hoc studio quaedam problemata fundamen– talia scotismi sensu thomistico vel suareziano interpretatur (notio entis), et totam theologiam naturalem maxime sub influxu sensismi lockeani ex philosophia excludit. Totis viribus probare nititur quod substitutio physicae antiquae cum moderna non interrumpat nexum ínter physicam et metaphysicam, quamvis ipse clare percipiat physi– cam modernam non esse metaphysica dominatam, sed potius mathe– matica et geometria eamque reapse ad philosophiam non amplius pertinere. Prorsus aliud itinerarium speculativum sibi constituit V i a t o r Bianchi a Coccaglio (1706-1793), qui est procul dubio unus tione alteram, tertiam denique de gralia Christi iuxta mentem theologorum pnnc1p1s et Ecclesiae Doctoris S. Augustini, quae erunt in ea loca distribuendae, ubi Iaud. P. Ex-Charmes de hujusmodi agit materiis » (De scientia Dei, 1). 33 Analysim criticam philosophiae P. Bernardi et fontium eius affert HADRIANUS BoRAK, O.F.M.Cap., Scientia nova et philosophia restaura/a apud Bernardum a Bologna, in Lauren– tianum 5(1964) 120-147. De vita Bernardi vide DONATO DA S. GIOVANNI IN PERSICETO, O.F.M.Cap., P Bernardo Toselli da Bologna bibliografo clei Frati Minori Cappuccini (1699-1768), in Strenna storica bolognese 5(1955) 43-48. Cf. infra notam 80.