BCCCAP00000000000000000000546

234 EX CONSTANTIA MARTYRUM, th. 17, n. 250 roice passi sunt. Ergo martyrium tot christianorum est miraculum mo– rale, ac divinam Christi missionem comprobat. Majar. Ex dictis patet. Jl:linor probanda est: a) Ingens m.ultitudo martyrum, perdurantibus duodecim persecutionibus. De innumerabili numero martyrum locuti sunt auctores, maxime antiqui, saepe evidenti exaggeratione, cum millia millium facile supo– nant (e. g. aliqui auctores moderni, de 12.000.000 locuti sunt). E contra.. ut supra innuimus, aliqui adversarii eorum numerum ad pancos redu– cunt. Communiter, auctores catholici in historia versati, et etiam aliqui non catholici (8), ingentem fuisse multitudinem martyrum ultro conce– dunt. Cujusdam recentis investigatoris conclusiones, ut videtur, pondero– sae, nobis placent. Numerus-ait-«verisimiliter est longe inferior nu– mero 200.000»: forsitan circa 150.000 (9). Quidquid sit de mathematica determinatione, quod vere arduum et practice impossibile resultat, tum scriptores ethnici tum christiani, de magna multitudine sermonem faciunt. Testimonia breviter afferamus: TACITUS (54-119): Igitur primum correpti qui fatebantur [in persecutione Neronis], deinde indicio eorum rnultitudo ingcns haud proinde in crimine incendll quam odio humani generis convicti sunt _(10). PLrNrus MrnoR (ca. 103), dum consulebat quid de christianis facere oporteret, «periclitantiurn numero» alludit (11). Dro C.1.ssrus (ca. 230): Eodem anno Domitianus cum alias multas, tum vero Flavium Clemen– tem consulem, etsi is consobrinus ejus erat ac Flaviam Domitillam, et ipsam Domitiani consanguineam, uxorem habebat, marte affecit, illato ambobus crimine impietatis in deos; quo crimine et plures alil, qui ad mores judaeorum aberraverant, damnati sunt. Quorum pars occisa est, pars spoliata facultatibus (12). CLEMENs ROMANus (c. n. 236) <;de magna electorum multitudine» lo– quitur. JUSTINUS (post 150-55): Neminem esse qui nos in Jesum pcr toturn orbern terrarurn credentes exterreat et in servitutem redigat, in promptu est. Dum enim gladio percutimur, dum crucifigimur, dum feris tradimur et vinculis et igni (8) E. g. G. BOISSIEI!, I.11 ji.n d1i Paganisme, t. 1, p. 343-394. (9) L. HERTLING, S I, Die Zc,hl clcr Martyrer bis 313, in Gregorianurn (1944). Sic confutatur tum sententia H. DonwEL (anno 1648) turn GIB!iON, Decline ancl fall of the roman einpíre, c. XVI, aliorumque. (10) Annal., 15, 44; Kch :J4. (11) Cfr. n. 237 ubi textus reproctucitur. (12) Hlst. Rom .. 67; Kch 226.