BCCCAP00000000000000000000546

224 EX PROPAGATIONE RELIGIONIS, th. 16, n. 238 Britannorum inaccessa romanis loca, Germanorum et Scytarum regio– nes (16). ORIGENES (a. 248) ex circumstantiis diffusionis christianismi argumen– tum pro ejus origine divina delineat: An Jesus suam disseminare doctrinam volens, sine Deo potuit paucis his annis tantum perficere, ut in multis hujusce nostri orbis Ioci multas graecos et barbaras, multas sapientes et ignaros ad suam doctrinam alliceret et ita persuaderet, ut quod de alia religione num– quam auditum est, ad mortem certare pro christianismo quam illum ejurare mallent? .Cl7). ARNOBrus, initio saec. rv (ca. 305), in suo opere Adversus Nationes, ex celeri propagatione argumentum apologeticum conficit: Nonne vel haec saltem vobis fidem faciunt argumenta credendi, quod jam per omnes terras in tam brevi temporis spatio immensi nominis hujus sacramenta diffusa sunt; quod nulla jam natio est tam bar– bari moris et mansuetudinem nesciens _(18). Sed non est cur multiplicentur testimonia, praesertim circa celerri– mam christianismi propagationem, cum adversarius hoc libenter conce– dat, immo et accuratissima investigatione historica nostram thesim con– firmet. Investigator nominatur HARNACK (19). En ejus conclusiones, quas auctores adducere solent. Tribus primis saeculis, Christianismi propagatio sic se habet: l. Regiones, seu provinciae, in quibus fere dimidia pars incolarum est christiana: Asia minor, pars meridionalis Thraciae, Armeniae, Edes– sa, probabiliter Cyprus. 2. Regiones in quibus religio christiana magis florebat quam cete– rae religiones singillatim sumptae, cum notabili in:fluxu sociali: Mari– tima Achajae, Thessaliae, Macedoniae atque insulae vicinae; Antiochia, Caelessyria, Aegyptus (Alexandria et Thebaidis); Roma, partes Italiae Mediae; maritima meridionalis Galliae; Africa proconsularis, Numidia, forsitan Cyprus, et Hispania meridionalis. 3. Regiones in quibus adhuc non multae communitates efformatae erant: Palaestina ruralis, Phoenicia, Arabia, pars Mesopotamiae, penin– sula graeca prope Danubium, pars septentrionalis et Orientalis Italiae, pars Galliae meridionalis; Mauritania et Tripolitania; partes Hispa– niae; Persia occidentalis. 4. Regiones in quibus parum cognita erat religio christiana: urbes Philistheae, Scythia, Persia, India, littora Maris Nigri, pars occidentalis (16) Adv. Judacos, 7, 4-7; Kch 207; cfr. et Ad Scapulam (a. 212); ML 1, 700; R 369. (lM) Contra Celsum, 1, 26; MG 11, 709; R 516; cfr. 3, 15 et 29-30. (18 ¡ Ad., naiion., 2, 5; ML 5, 796; R 621. (19) Die lflission und Ausbreitung das Christentums ..., t. 2, l. 4, r:. 4.