BCCCAP00000000000000000000383

4:2 Im IMPEDD!ENTJS ADl\IlSSH,NIS AD NOVlTIATVl\I nentis effectus seu, quod idem est, ut inter utrnmque existat verus causa– litatis nexus. Causa vero debet esse «periculum instans vel futurum», seu imminens malum. Dantur diversae species metus: a) Ratione ori{{inis potest esse metus ab intrínseco et metas ab extrínseco. Metus ab intrínseco est «ille qui originem trahit a consideratione ipsi subjecto time11ti i11terna», ut ex. gr. ex consideratione poenae inferni vel ex morbo ipsius agentis. Metas ab extrínseco «ille est qui provenit a CHllSá externa, sive necessario, ut ex. gr. tempestas, naufragium, praecana bituatio oeconomica, etc., sive libera», id est ab altera persona, qua quis comminatione mali ad agendum provocatur. b) Ratione madi. quo i11cutitur, metus ab extriílseco libero dividitur in rneturn justum et injusturn, sen _melius, juxta terminologiam in Codice adh1bita111 (!), in metum juste et injuste incussum. Metus dicitur juste incussus <<c11111 malum,· quod timetur cuique ab age11te per actum juridicum obveniri intenditur, est undequaque justum, sive quoad substantiam sive quoad modum>. E contra, metas dicitur injuste incussus, «quando malum, quo quis comminatur, est aliqua ratione injustum». c) Ratione fin is a metum lncutiente di recte i11tenti, dicltur metus consultas vel inconsultus. Metus est consultas, «quando di recte infertur ad extorquendum actum juridicum determinatum». E contra dicitur metas inconsultus, «quando metum incutiens non directe intendit extorquere determinatum actum agentis, sed ipse metum patiens hunc actum eligit, ut se liberet a malo incusso>. d) Denique, ratione gradus tl1etus potest esse, metas gravis et levis. Metas gravis in doctrina canonica generatim ille dicitur «qui potuerit et debuerit CHdere in constantem virum», seu ille, quem vir constans et fortis prndenter ac rationabiliter concipit. vel quo flecti et a proprio proposito dimoveri solet horno normali prudentia et constantia praeditus. E contra dicitur metas levis. e) Comrnuniter etiarn alia species metus traditur, scilicet: metus reverentialis, seu «trepidatio mentis, imminentis malí causa ab eis excitata quibus subjícimur aut in quorum pottstate sumus quosque, propter eorum auctoritatem, reverentia ac honore prosequimur». His positis, principium generalem círca metus efficaciam ita Codex J. C. enuntíat in can. 103, § 2: «Actus positi ex metu gravi et injuste i11cusso ... valent, nisi aliud jure caveatur (2); sed possunt ad normam can. 1684-1689 per judicis sententiam rescindí, sive ad petitionem partis laesae sive ex officio». (!) Cfr. v. gr. Can. 1087, § l. 12) Aliter in jure cavetur pluribus in canonibus. Inter alios, cfr. Can. 169, § 1; 185; 214, § 1; 542, 1°; 572; 1087, § 1; 1095, § l; 1317, §2; 2238.